Türk siyasi tarihinin en kritik dönemeçlerinden biri olarak isimlendirilen 2023 genel seçimleri yaklaşırken dünyanın dört bir yanından seçimlere dair yorumlar gelmeye devam ediyor. Bu süreci en yakından takip eden ülkelerden biri de elbet Rusya.
Soğuk Savaş devrinde farklı kamplarda yer alan Türkiye ve Rusya ortasındaki alakalar on yılların doruğunda seyrederken iki ülkenin askeri, siyasi ve ekonomik pek çok alanda ağır bir iş birliği bulunuyor. Bu işbirliğinin seviyesi Batı başşehirlerinde birden fazla vakit bir NATO müttefiki olmasına karşın “Türkiye, Batı’dan uzaklaşıyor” biçiminde yorumlanıyor.
Batı’daki güç merkezleriyle münasebeti sıklıkla tansiyonlara sahne olan AKP iktidarının, kendisi ile benzeri bir durumu paylaşan Moskova idaresi ile son derece yakın bağlara sahip olduğu somut bir gerçek. Muhalefetin bugüne dek yansıttığı dış siyaset vizyonu ise iktidar olunması halinde bu durumun değişeceğinin sinyallerini veriyor.
Moskova’daki siyasi çevreler, genel prestijiyle muhalefetin mümkün zaferinden huzursuz. Lakin seçim sonuçlarının bağlantıları etkilemeyeceğini düşünenlerin sayısı da hayli fazla. Üstelik ortalarında kıymetli siyasi figürler de var.
“İKTİDAR DEĞİŞSE BİLE…”
Rusya Federasyon Kurulu Memleketler arası Münasebetler Komitesi Lider Yardımcısı Vladimir Dzhabarov, muhalefetin kazanması halinde “Türkiye’nin Rusya’ya yönelik siyasetinin temelden değişmeyeceğini” öngörenlerden.
Görüşlerini 21 Nisan’da Parlamento Gazetesi ile paylaşan ve “Geleneksel Türk dış siyaseti Rusya ile ABD’yi ustalıkla dengeler” diyen Dzhabarov’a nazaran, Türkiye ve Rusya ortasında başta nükleer olmak üzere güç alanında çok sayıda ortak proje var. Hava taşımacılığındaki yaptırımlar Rusları, Türk hava yolu şirketlerine yönlendirdi. Çok sayıda Rus turist Türkiye’de tatil yapıyor. Her iki ülke de birbirini anladığı sürece [iktidar değişse bile] alakalar pragmatik ve olağan seviyede seyredebilir.
Vladimir Dzhabarov
Siyasi analist Fedor Lukyanov da Dzhabarov ile tıpkı görüşleri paylaşıyor. Türkiye’yi kim yönetirse yönetsin, dünya sahnesindeki objektif şartların değişmeyeceğini ve iki ülke ortasındaki iş birliğinin devam edeceğini söylüyor. Lukyanov’a nazaran, iktidar değişse bile Türkiye’nin Moskova ile ekonomik bağlantıları geliştirmeye olan ilgisi devam edecek.
KILIÇDAROĞLU’NUN MOSKOVA’YA MESAJI
Rus güç sitesi Oilcapital.ru‘da yer alan bir makalede, muhalefetin kazanması halinde Türk-Rus bağlarının bu durumdan radikal bir halde etkilenmeyeceği açıkça seslendirildi. Üstelik bu görüşün, şahsen CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu tarafından, Rus siyasi seçkinine hitaben yollanan bir ileti ile duyurulduğu tabir edildi.
Makalede şu tabirler yer aldı:
“Erdoğan’ın seçimdeki rakibi ve muhalefet blokunun önderi Kemal Kılıçdaroğlu, tahıl mutabakatı ve Rusya ile sağlıklı alakalar tesis etme üzere mevzularda çaba vereceğini söylüyor. Üstelik Kılıçdaroğlu’nun bu açıklamayı bir seçim mitinginde değil, Moskova’da düzenlenen bir uzmanlar toplantısının iştirakçilerine hitaben yapması dikkat çekiyor. Türk muhalefetinin başkanı, Montrö Mukavelesi’ni tam olarak uygulamaya devam edeceğini belirtti. Kılıçdaroğlu’na nazaran, Türkiye ve Rusya ortasındaki işbirliği bölgesel istikrar için kıymetli… Yani Kemal Kılıçdaroğlu, lider seçilmesi halinde Moskova ile Ankara ortasındaki ilgilerin bozulmayacağını, Rus seçkinlerine açıkça ima etti.”
CHP Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 26 Temmuz 2023’te, Moskova’daki toplantıya gönderdiği iletisinde Çarlık Rusya, Sovyetler Birliği ve Soğuk Savaş devirlerine atıfta bulunarak, “İlişkilerimiz kolay olmasa da her vakit çok kıymetli oldu” diyordu. Türkiye’nin, birçok görüş ayrılığına karşın Kurtuluş Savaşı sırasında ve sonrasında Rusya ile âlâ bağlar kurabilmiş olduğunu hatırlatıyor ve siyasi mirasçıları olarak “bu geleneği devam ettireceklerini” söylüyordu. Hatta bir adım daha ileri giderek, “dünyadaki Rusya zıddı yaklaşımları gerçek bulmadığını” tabir ediyordu.
“RADİKAL BİR ROTA DEĞİŞİKLİĞİ OLMAYACAK”
Rusya merkezli Banks Today‘e nazaran, “Kılıçdaroğlu’nun Batı yanlısı bir siyasetçi olarak biliniyor, fakat Rusya’ya karşı tavrı sistemli olarak değişti. 2015’te Erdoğan’ı, Rus uçağını düşürdüğü için sert bir halde eleştirdi. Fakat daha sonra Rus tesirinin güçlenmesi ve güç bağımlılığının gelişmesi endişesiyle Akkuyu nükleer santral inşaatının Rusya Federasyonu’nun kontrolüne devredilmesine karşı çıktı…”
Akkuyu Nükleer Güç Santrali
Banks Today’in yer verdiği öteki uzman görüşleri şu formda:
Askeri uzman Andrei Kashkarov: Zafer kimin olursa olsun münasebetlerde nüanslar olacaktır, fakat radikal bir rota değişikliği olmayacaktır.
ESAD FAKTÖRÜ
Siyaset bilimci Alexei Vanifatov: Erdoğan’ın zaferi, Rusya için Kılıçdaroğlu’na nazaran daha avantajlı. Rusya mevcut idareyle alaka kurdu ve bu da zımni bir kaldıraç tesiri yarattı. Seçimleri Kılıçdaroğlu’nun kazanması halinde ise “Rusya’ya yönelik yaptırımlara katılmak ve birçok muahedenin feshi” de dahil olmak üzere pek çok sıkıntıyla karşı karşıya kalabiliriz.
Banks Today’e nazaran, “Kemal Kılıçdaroğlu’nun temsil ettiği muhalefetin yüzü Batı’ya dönük ve kazanmaları halinde ülkenin daha çok NATO’nun çıkarlarına nazaran hareket etmesi, yani bir kadro mevzularda Rusya’dan uzaklaşması bekleniyor. Lakin Rusya Federasyonu ile temas noktaları devam edecektir. Çünkü Kılıçdaroğlu, Rusya için de kıymetli olan Suriye Devlet Lideri Beşar Esad’ın meşruiyetinin tanınması için uzun müddettir davette bulunuyor. Büyük olasılıkla, ekonomik bağlar da geçerliliğini koruyacaktır…”
“KESKİN DÖNÜŞLER VAAT ETMİYOR…”
1990’ların başında Lider Boris Yeltsin‘in danışmanlığını da yapan eski Duma milletvekili ve siyaset bilimci Sergey Stankeviç, seçimlerin Rusya ile Türkiye ortasındaki münasebetler üzerinde çok az tesiri olacağını öngörüyor, çünkü Stankeviç’e nazaran, “Muhalefet öncelikle iç gereksinimlerin önceliğine vurgu yapıyor ve programında dış siyasetle ilgili çok az direktif var…”
Sergey Stankeviç
Stankeviç, kelamlarına şöyle devam ediyor:
“Görevdeki bireye yönelik tenkitlerin ana istikameti, dış siyasete fazla müdahil olduğu tarafında. […] Muhalefet, dış siyasetin daha kurumsal olması, bireylerin değil kurumların etkileşim içinde olması gerektiğine inanıyor. Keskin dönüşler vaat etmiyor…“
Yorum Yok