Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki ikili zelzele felaketinin akabinde gözler muhtemel bir zelzelenin beklendiği Marmara Bölgesi ve İstanbul’a çevrildi. Uzmanların sık sık uyardığı bölgeye son ihtar da Yer bilimci Prof. Dr. Naci Görür’den geldi. 75’inci Türkiye Jeoloji Kurultayı, bugün Ankara’da Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü Kültür Sitesi’nde başladı. 14 Nisan’a kadar sürecek kurultayın açış konuşmasını yapan Prof. Dr. Naci Görür, Türkiye’deki sarsıntı gerçeğine bir defa daha dikkat çekti. Çin, Hindistan, İtalya ve Japonya üzere gelişmiş ülkelerde de Türkiye’de olan büyüklükte zelzeleler olduğunu vurgulayan Görür, “5-10 kişi tesadüfen ölüyor. Bu türlü sarsıntılar olduğunda adamların günlük ömrü bile değişmiyor. Zira biliyor ki çatı başına yıkılmayacak, göçük altında kalmayacak. Bunu çağdaş dünya sağlamışsa biz niçin yapamayalım? Bizim de her şeyimiz var. Tek eksiğimiz siyasi irade ve halkın talebi. Siyasi iradede bu yok” dedi.
Görür, konuşmasında şunları söyledi:
“Deprem hepimizin bildiği üzere bu ülkenin en kıymetli sorunu. Birinci derece gündemi. Bunu artık siyasilere muhalefete lokal idareye anlatmaya çalışıyoruz. Şu ana kadar da çok yol katettiğimizi söyleyemem. Sarsıntı her şeyden değerli. Ülkenin eğitiminden, iktisattan kıymetli. Keza ihracattan, ithalattan, siyasi birtakım sorunlardan hatta hukuktan, işsizlikten, pahalılıktan değerli. Neden? İnsanın en aziz hakkı olan can hakkıyla ilgili bir şey. İnsanlarımız ölüyor.
‘BÖYLE GİDERSE 1 DAKİKA İÇİNDE…’
20 sene geçti dün üzere geldi. Bir gecede bir dakikada 20 bin insanı gömdük. Bu türlü kıymetli bir gündem varken bu gündemi unutturmamak lazım. Daima papağan üzere sarsıntı konuşarak değil, iş yapacak düzeneklerin ve halkın unutmaması lazım. Mademki sarsıntı en kıymetli gündemimiz. O halde zelzelesi daima olarak medyada tartışmamak lazım. Sarsıntı olacak mı olamayacak mı? Orada mı olacak burada mı olacak? Hangi fay kırılacak? Bizim sıkıntımız insanlarımızı jeolog yapmak değil. Bunu anlıyorum insani bir histen bu türlü, beşerler soruyor. Tek bir gerçek var. Bu ülke zelzele ülkesi. Sarsıntı olacak. Bu türlü gidersek korkarım ki tekrar bir dakika içinde milyonlarca insanımızı gömeceğiz. Bu ülkede sarsıntı üreten düzenek 13 sene evvel başladı ve devam edecek. Sarsıntısı medya ölçeğinde tartışmanın faydası yok. Tersine ziyan veriyor. Sarsıntı falan yerde olmayacak desek diğer yerde olmadı diye sevinecek miyiz? Ne olacak? Keyif mi edelim? 50 sene sonra biz ölmeyeceğiz diye sevinelim mi? O yüzden bu tartışmaları da bırakmak lazım. Sarsıntı şuurunu halka sarsıntı gerçeğini siyasilere anlatmakta önümüze mahzur olarak çıkıyor.
‘DEPREMDEN SONRA DEĞİL, EVVEL HAREKETE GEÇMELİYİZ’
Madem zelzele olacak. Bunu kabul ediyoruz. Devam da edecek. O vakit sarsıntısı de durduramayacağımıza nazaran her zelzelede de milyonlarca insanımızın vefatına göz yumamayacağımıza nazaran bir şey yapmak lazım. Bu da zelzele dirençli yerleşim alanlarını oluşturmaktır. Bu mümkün müdür? Evet. Yapan ülkeler var. Çin, Hindistan, İtalya, Japonya… Oralar da bu büyüklükte zelzeleler oluyor. 5-10 kişi tesadüfen ölüyor. Bu türlü sarsıntılar olduğunda adamların günlük hayatı bile değişmiyor. Zira biliyor ki çatı başına yıkılmayacak, göçük altında kalmayacak. Bunu çağdaş dünya sağlamışsa biz niçin yapamayalım? Bizim de her şeyimiz var. Tek eksiğimiz siyasi irade ve halkın talebi. Siyasi iradede bu yok. Siyasi iradenin yahut hükümetlerin zelzele konusundaki stratejileri sarsıntı olsun sonra alana ineriz. Halka ‘Yaralarınızı sararız. Türkiye büyüktür’ telaffuzlarıyla evvel süreksiz sonra kalıcı iskân yerleri kurulur. Siyasi irade bundan yararlanabilir. Bizim halkımız asla sarsıntı olamadan evvel ‘Neredeydiniz’ diye sormaz. O strateji bu hükümet vaktinde değişti. ‘Artık sarsıntıdan sonra değil, evvel harekete geçmemiz lazım’ diye kentsel dönüşüm başladı.
‘MARAŞ GAFİL AVLANMADI’
Burada halka serzenişte bulunmak istiyorum. Halkın niçin sarsıntıda ölmek istemiyoruz diye talebi yok? 99’dan beri bağırıyoruz. İstanbul’a zelzele gelecek diye. Sorduklarında ‘Başka nereye gelecek’ diye. Söyledik, Maraş’ı. Hiç de o denli gafil avlamadı. Biz yazarken çizerken aziz halkım ne yapıyordu? Konuşuyorduk yazıyorlardı. Söylüyorsunuz lakin lokal idarede hareket yok diye. Sağır sultan bile duydu. Raporlar yazıp valiliklere, belediyelere gönderdik. Nerede halkım? Ölüyoruz. Halkım nerede derken demokratik manada, bu ülkenin sahibi olarak bizi yönetenlere diyelim ki sarsıntıda ölmek istemiyoruz, zelzele mukadderatımız olamaz. Bunu niçin demiyoruz? Biz söylemezsek ne lokal ne de merkezi idare tedbir alır. Bunların iktidar müddetleri 4-5 sene. O süreçte göze batan işler yapıp sizden tekrar oy isterler. Bizi yönetmeye talip olanlardan zelzele dirençli siyasetleri isteyin. Politikler halk talep etmedikçe bir şey yapmaz. Devamlı anketler yapılıyor. Neden halk sarsıntısı lisana getirmiyor? Beşlik zelzele bile insan öldürüyor bu ülkede. Zelzele konusunda size plan sunmayan hiçbir partiye oy vermeyin. Bütün bilim insanlarını temsilen haykırıyorum. Halk talepkâr olmazsa başaramayız.
‘HEPİMİZ SUÇLUYUZ’
Depremle yüzleştik mi? 70 bin kişinin öldüğü, bugün daha harabenin içimizi acıktığı 11 kenti kapsayan yerde afetle yüzleştik mi? Biz neyi yanlış yaptık ki bu kadar insanımız öldü? Bunu sorduk mu? 300 tane müteahhit yakalamışlar. Tahminen de en suçsuzu müteahhit. Hepimiz hatalıyız. 200-300 adamı hatalı gösterip de vicdanımızı susturamayız.
‘DEPREM KÜLTÜRÜNE SAHİP OLMALIYIZ’
Deprem dirençli kentler denildiği vakit ben bir kenti altı bileşene ayırıyorum. Biri kentin idare sistemi, ikincisi halk, üçüncü altyapı, dördüncü yapı stoğu, beşinci etraf ve ekosistem, altıncı ise iktisat. Bu altı bileşeni zelzele dirençli yaparsanız kenti de sarsıntı şuurlu yaparsınız. Çok argümanlı gelebilir lakin biz 25 sene evvel İstanbul’a zelzele geliyor diye ikaz yaptık, hazırlayamadık. Birincisi idare sistemi. Klasik idare sistemi ile bu iş olmuyor. Zelzele nedir bilmeleri lazım. Afete acil müdahale nedir? Zelzele riskini azaltma nedir? Risk tahlili nedir? Birtakım şeyleri biliyor olmaları lazım. Bir bakan gelip de ‘Şurada bina istiyorum’ dediği vakit kent sistemi, ‘Hayır, o bölgede bina yapamazsın’ dediği vakit akan sular durmalı. Bakanla, rantla kenti büyütemezsiniz. Kendi kendimizi öldürüyoruz. İkinci bileşen ise halk. Çuvaldızı kendimize sokacağız. Bir halk düşünün; sarsıntı bilgisi, birikimi ve kültürü olmadığı sürece siz o kenti asla sarsıntı dirençli yapamazsınız. O halk ne yapar eder üç yerine beş tane kat yapar. Demirini de bu türlü üstlerde fiyat ki öbür seçimde devam etmek için. Kim yapıyor bunu? Biz. Halk olarak zelzele bilgisi, birikim ve kültüre sahip olmalıyız. Sahip olsak zelzelenin müsaade vermeyeceği bir şey yapıldığı vakit evvel halk ayağa kalkar. Mani olmalısınız, ses çıkarmalısınız. Üçüncüye gelelim, altyapı. Yol, su, köprü, viyadük vs. Bakın, bugünkü sarsıntı bölgesine. İçme suyu yok, kanalizasyon yok. Kanalizasyon, içme suyuna karıştı. Sarsıntıda neyi yapmamanız gerektiğini öğrenmek istiyorsanız bölgeye gidin. Altyapı olmadan kent yaşayamaz. Sarsıntı olsun, konut yıkılmadı lakin altyapı haşat. O kentte yaşayabilir misiniz? Ölmekten beter oluruz.
GAZİANTEP VE KAHRAMANMARAŞ’I ÖRNEK GÖSTERDİ
Yorum Yok