Ukrayna bildiğiniz üzere iki farklı bölgeden oluşuyor. Orta ve Batı Ukrayna’da Batı yanlısı eğilimler ve Rusya aykırısı milliyetçilik güçlüyken güney ve doğu vilayetleri Rusça konuşan ve Rusya sempatizanlığının güçlü olduğu yerler. Bu iki bölümün birden takviyesini almak çok güç.
TAKLİDİNE OY VERİLMEDİ
2010’daki seçimlerde de Rusya’ya yakın çizgideki Viktor Yanukoviç ile Batıcı olarak bilinen devrin başbakanı Yuliya Timoşenko yarışıyordu. Birinci cinste Timoşenko kendi kitlesinin olduğu Batı Ukrayna seçmenini seferber edeceği yerde onların oylarını cepte bildi ve rakibi Yanukoviç’ten “rol kapma” uğraşına girdi. Batıcı Timoşenko, ülkelerin doğu bölgelerindeki panolara kendisinin Putin’le çekilmiş fotoğraflarını astırmış ve Rusya’yla gerçek işbirliğini kendisinin sağlayacağını söylemişti. Yanukoviç de milliyetçi Batı Ukrayna’yı ziyaretinde buranın seçmenini tavlayacak şeyler söylemeye çalışmış ama hiç bilmediği mevzularda lisanı dönmediğinden bu gayreti aykırı tepmişti. Ne Batı Ukrayna ne de Kiev, Yanukoviç’i kendinden saymamıştı. O günlerde Kiev’de bir taksi sürücüsü bana “Yanukoviç, Rus müellif Çehov’u Ukraynalı bir şair sanıyor. Sizde böyleleri ülkenin başına geçebilir mi” diye sormuş, bense mevzuyu değiştirmek için “Pencereyi açalım, sigara içeceğim” demiştim.
Seçimlerin birinci çeşidinde Doğu Ukrayna’nın da Timoşenko’yu kendinden saymadığı, Yanukoviç’i desteklediği görüldü. Bu türlü olunca Timoşenko, ikinci tıpta yüz seksen derece dönüş yaparak Ukrayna milliyetçisi ve Batı yanlısı telaffuzlar kullandı ve “Beni seçmezseniz, Rusya sizi yutar” demeye başladı. Lakin bu da Batı Ukrayna seçmenini seferber etmeye yetmedi. Bu kesim seçimlere ilgisiz kaldı. Halbuki birinci başta Yanukoviç’ten rol kapmak yerine kendi çizgisinde ilerlese kazanabilirdi. Yanukoviç, 2014 ihtilalinde Batı yanlılarınca devrildi. Erken seçimleri birinci tıpta Batıcı Petro Poroşenko kazanmıştı. Ama Poroşenko’nun siyasetine güney ve doğudan yansılar gelecek ve bunlar bir sonraki seçimlerde o devirde bir komedyen olan Zelenski’yi iktidara taşıyacaktı. Kiev’den dışarı çıkmayan anketçiler “Halk, Zelenski’yi seçmez” diyordu. O periyotta benim yaptığım üzere ülke genelinde seyahat etseler taşranın başşehre benzemediğini evvelden görürlerdi. Zelenski’nin durumu ne olacak bunu savaşın seyri gösterecek.
RUSYA, UKRAYNA VE BİZ
Rusya’nın bizdeki seçimlerden evvel hükümete dayanağı ve ana muhalefetin Rusya’yı açıktan maksat alması birtakım sorulara neden oldu. Öncelikle kimi çevrelerdeki Sovyetler BirliğiNâzım Hikmet hasretine karşılık günümüz Rusya’sında hâkim kıymet muhafazakârlık. Buna ağır ekonomik alakalar de eklenince Rusya, mevcut hükümetten memnuniyetini gizlemiyor. Muhalefetin Batıcı hali da buna eklenince (ki bunun pek isabetli olmadığını evvelki gün de Mehmet Ali Güller yazdı), Türkiye’deki seçimler, Rusya-Batı çatışmasının bir uzantısıymış üzere görünüyor. Ukrayna ile ilişkilerse 31 yıldan beridir partiler üstü olarak sürüyor. Türkiye de Ukrayna da kim iktidara gelirse gelsin yakın bağlantıları sürdürüyor. Coğrafya ve karşılıklı çıkarlar bunu mecburî kılıyor. O nedenle Ukrayna’nın Türkiye’ye yönelik tavrında yakında bir değişiklik mümkün görünmüyor.
[email protected]
Yorum Yok