Ukrayna, Rusya ve Donbas’taki Rus kuvvetleriyle Kırım’daki Rus kuvvetlerinin irtibatını keserek Azak Denizi kıyısına varmayı hedefliyor. Taarruzun bir ay içinde gerçekleşeceği kestirim ediliyor. Ruslar da son aylarda, ele geçirdikleri bölgelerde üç savunma çizgisi oluşturdu. Ukrayna ordusu bunları aşabilecek mi, yakında göreceğiz.
İşte bu ortamda, arabuluculuk uğraşları da devam ediyor. Vatikan da, arabuluculuk teşebbüsüyle ortaya çıkanlardan biri.
Ruslar’ın ve Ukraynalılar’ın büyük kısmı, Ortodoks. Ayrıyeten Ruslar, Katolikliğe karşı Ortodoksluğu korumuş olmakla övünür. Hal böyleyken bu iki devletin ortasını Katolik Papa’nın bulması, biraz tuhaf görünebilir.
Vatikan’ın tarihi de Rusya’ya karşı uğraş örnekleriyle dolu. 1941’de Nazi Almanyası Sovyetler Birliği’ne saldırdığında, Vatikan’ın yayın organları ve pek çok Katolik papaz bu savaşı, “Allahsızlara karşı kutsal savaş” olarak nitelendirmişti. Savaşın gidişinin aksine döndüğü 1943 Stalingrad Muharebesi sonrasındaysa Papa XII. Pius, “kızıl Ruslar”a karşı, İngiltere ve ABD’yle Naziler’in ortasını bulmaya çalışmıştı. Papa II. Jean Paul’ün Sovyetler Birliği’nin yıkılmasında oynadığı rol, akıllardadır. Onun 90’lar ve 2000’lerde Rusya zıddı teşebbüslere ve Rusya ile Ukrayna’da Katolikliğin yayılmasına takviye vermesi, Rusya’nın ve Rus Ortodoks Kilisesi’nin sert yansısını çekmişti. Ancak Francis’in papa olması ve 2010’larla birlikte, Rus Ortodoks Kilisesi’yle Vatikan’ın bağlantıları düzeldi. Rus Kilisesi, bütün Batı’yı karşısına almak yerine, muhafazakâr Batı’yla “liberal, dinden uzaklaşmış Batı’yı” birbirinden ayırdı ve birincisiyle münasebetleri geliştirdi. Rusya’nın 2014’te Kırım’ı işgali sonrasında Batı’dan dışlandığı koşullarda Rusya, Vatikan aracılığıyla Batı’ya erişim imkânı buldu. Rus Ortodoks Patriği Kiril’in Papa Francis’le 2016’da Küba’da buluşmasında, globalleşmenin olumsuz sonuçlarına, Suriye ve Irak’taki Hıristiyanlar’ın baskıya uğramasına karşı birlikte uğraş kararı alınmıştı. O dorukta, Ortodoks dünyasının onursal önderi sayılan ve ABD’nin desteklediği Fener Patrikhanesi yok sayılmış ve Rus Patriği, Ortodoksluğun tek muhatabı olarak ortaya çıkmıştı.
Batı’yı kızdırdı
Bu savaşta da Francis, ölçülü bir tavır takındı ve savaşın ABD ve Rusya üzere büyük güçler ortasında geçtiğini söyleyerek yani, Biden’dan farklı bir söylemi benimseyerek Batı’da pek çok çevreyi kızdırdı. Lakin Rusya’ya halini vakitle biraz sertleştirdi. Hatta, Rus Patriği Kiril’i, Putin’in sağ kolu olmakla suçladı. Lakin tekrar de “bu saçma savaşın durması gerektiği”ni söylemekten geri durmadı. Ayrıyeten, Ukrayna’daki kilise krizi konusunda Papa hâlâ, üstü örtülü olarak da olsa, Rus Kilisesi’nin yanında. Geçen hafta Ukrayna Başbakanı Şmigal, Papa’yla görüştü. Dün de Papa, kendisinin Rus Ortodoks Kilisesi’yle ve Macaristan Başbakanı Orban’la arabuluculuk konusunda temas halinde olduklarını söyledi. Papa’nın acil gündeminde yer alan mevzu, Rusya’dan Ukrayna’ya götürülen çocukların geri getirilmesi. Bu acil sorun dışında, savaşın bitişine yönelik arabuluculuğun başarılı olup olmayacağını, yakında başlayacak olan Ukrayna karşı taarruzunun muvaffakiyet derecesi belirleyecek. Her şey bir yana, bu gelişmeler, dinin milletlerarası alakaların çok kıymetli bir ögesi olduğunu bir kere daha gösteriyor.
[email protected]
Yorum Yok