Ömer Kavur‘un vefatını üzerinden 18 yıl geçti.
ÖMER KAVUR KİMDİR?
Ankara’da 18 Haziran 1944’te dünyaya gelen Kavur, sanata meraklı annesi Abbase Sina Moralı ile Girit göçmeni, Dışişleri Bakanlığında memur İbrahim Şadi Kavur’un tek çocuğu olarak dünyaya geldi.
Kavur, babasının büyük elçilik vazifesi sebebiyle o dönemki Yugoslavya’da eğitim hayatına başladı. Daha sonra ailesiyle İstanbul’a gelen Kavur, ilkokulu Kızıltoprak’ta, ortaokulu Robert Kolejinde, liseyi ise Kabataş Erkek Lisesinde tamamladı. Ortaokul ve lise yıllarında Fenerbahçe’de basketbol oynadı. Kolejde okurken şimdi 16 yaşında Michelangelo Antonioni’nin “La Notte” (Gece) sinemasını izleyerek direktör olmaya karar verdi.
ÖMER KAVUR’UN EĞİTİM HAYATI
Usta direktör, üniversite eğitimi için Paris’e gitti. Conservatoire Libre du Cinema Français’de sinema, Sorbonne Haute Ecole du Journalisme’de gazetecilik okudu. Teknik-pratik sinema eğitimini Paris Üniversitesinde gerçekleştirdiği sinema tarihi yüksek lisansıyla bütünleyen Kavur, bu devirde çektiği kısa sinemalarla ilgi çekti ve çeşitli mükafatlar kazandı.
Kavur, Fransa’da kaldığı yıllarda Alain Robbe Grillet’nin 1968 üretimi “L Homme qui merit” (Yalan Söyleyen Adam) ve Bryan Forbes’un 1969 imali “The Madwoman of Chaillot” (Çılgın Kadın) sinemalarında direktör yardımcılığını üstlendi.
Master eğitimini yarıda bırakan Kavur, 1971’de yurda dönüşünde Atatürk ve Boğaziçi köprüleri ile ilgili belgeseller çekti.
Kavur, Fransa’da yaşarken “Sinemada Fransız Yeni Dalgası” olarak isimlendirilen akımdan etkilendi. Bu durum, ilerleyen yıllarda onun “yaratıcı yönetmen” olarak anılmasına sebep oldu.
Türk sinemasında yaptığı edebiyat uyarlamalarıyla dikkat çekti
Türk sinemasında edebiyatçılarla yaptığı iş birliği ve uyarlamalarıyla değerli bir yer edinen Kavur, 1974’te Refik Halit Karay’ın birebir isimli yapıtından uyarlanan “Yatık Emine” sinemasını Necla Nazır’la çekti.
Bir müddet reklam sinemalarına dönen Kavur, 1979’da İstanbul’daki kimsesiz çocukların ömürlerini husus alan “Yusuf ile Kenan”ı izleyiciyle buluşturdu. Sinema, periyodun standart “toplumcu-gerçekçi” sinemalarına alternatif bir eser olarak dikkati çekti.
Kavur’un toplumun itilmişleri ortasından çekip çıkardığı iki çocuğun öyküsünü yalın ve tesirli bir sinema lisanıyla anlattığı bu eser Milano Sinema Şenliği’nden büyük mükafatla döndü. Lakin sinemadaki bir sokak çocuğu karakteri sebebiyle sinema, Türkiye’de sansür konseyinden ceza aldı. O yılki Antalya Sinema Şenliği’nde heyet sansürü protesto ederek, şenliği iptal etti.
32 yıl sonra, 1979 ve 1980 heyetlerinin yaşayan üyeleri tarafından 2011’de yapılan kıymetlendirme sonucu Yavuz Özkan’ın yönettiği “Demiryol” ve Ömer Kavur’un yönettiği “Yusuf ile Kenan” sineması 1979’un “En Yeterli Film” mükafatını paylaştı.
“Anayurt Oteli”, Türk sinema tarihinin birinci 10 yapıtından biri kabul edildi
Ömer Kavur’un muharrir Füruzan’ın bir hikayesinden uyarlanan 1981 üretimi “Ah Hoş İstanbul” sineması, 18. Antalya Sinema Şenliği’nde en uygun ikinci sinema oldu ve o yıl birincilik mükafatı şenlikte kimseye verilmedi. Kavur, 1982’de Selim İleri’nin senaryosundan çektiği “Göl” sinemasının içerdiği tansiyon öğeleriyle de Türk sinemasında farklı bir denemeye imza attı.
“Amansız Yol” isimli 1985 üretimi sinema, Kavur’un sinemasının ana motiflerinden “yolculuk” temasının en besbelli olduğu birinci devir sinemasıydı. Senaryosunu Barış Pirhasan’la hazırladığı, Alman sinema direktörü Wim Wenders’in etkilerini taşıyan sinemada Kavur, küçük insanların sevgi arayışlarına ağırlaştı.
Yönetmen Kavur, birebir yıl senaryosunu tekrar Pirhasan’la yazdığı “Körebe”de, kaçırılan kızını arayan yalnız bir bayanın öyküsünden yola çıkarak, 1980 sonrası kent yaşamının etkileyici bir görünümünü çizdi.
Yusuf Atılgan’ın romanından uyarladığı ve birçok ödül getiren 1987 yılındaki “Anayurt Oteli” sineması de unutulmayan, başarılı sinemalarından biri oldu. Bir insanın iç tansiyonunu ve taşra hayatının durağanlığını, tansiyon sinemalarını aratmayan bir tedirginlik atmosferi içinde yansıtan üretim, yalın fakat derinlikli anlatımıyla dikkati çekti.
Film ayrıyeten, sinema otoriteleri tarafından Türk sinema tarihinin birinci 10 yapıtından biri kabul edildi. Ömer Kavur’un birinci başyapıtı olan bu eser Venedik Sinema Şenliği’nde de gösterildi.
ÖMER KAVUR’UN ÖZEL YAŞAMI
Ömer Kavur, milletlerarası yapımlar gerçekleştiren Alfa Sinema’yı kurdu. Sanatçı Hümeyra ile 1980’li yılların başında evlenen Kavur’un bu evliliği 2 buçuk yıl sürdü.
Bir röportajında sinemalarında kullandığı temalar üzerine konuşan Kavur, şunları kaydetmişti:
“Eğer kavramdan çok tematik özellikler olarak ne kullandığıma bakılırsa, yalnızlık, iletişimsizlik, seyahat, ki bu hem fizikî hem içsel seyahat manasını taşır, temaları üzerinde daha fazla yoğunlaştığım söylenebilir. Vakit kavramına bakışımı farklı noktalara ve farklı bir algılayış biçimine çekmeye çalıştığımı söyleyebilirim. Günümüz çağdaş beşerinin rasyonel ve pragmatik dilimlere ya da küçük ünitelere ayrılan vakit kavramını reddeden, daha geniş perspektifte çok izafi olan zaman-uzan bütünlüğünü içeren bir kavramdan kelam etmek gayesindeyim.”
ÖMER KAVUR’UN ÖLÜMÜ
Usta sinemacı, lenf kanseri nedeniyle 12 Mayıs 2005’te 60 yaşında İstanbul’da hayatını yitirdi.
ÖMER KAVUR FİLMLERİ
Kariyeri boyunca birçok şenlikten mükafatla dönen Ömer Kavur’un direktör, senarist ve üretimci olarak imza attığı kimi sinemalar şöyle:
“Gece Yolculuğu”, “Gizli Yüz”, “Aşk Üzerine Söylenmemiş Her şey”, “Akrebin Yolculuğu”, “Koltuk”, “Patroniçe”, “Beş Kollu Avize”, “Kırık Bir Aşk Hikayesi”, “Akrebin Yolculuğu”, “Körebe”, “Melekler Evi”, “İçimizden Biri: Yunus Emre”, “Parçalanma”, “Gönlümdeki Köşk Olmasa” ve “Karşılaşma”
Yorum Yok